2019’da 81 ilde belediye başkanlıklarına seçilen kadın aday sayısı sadece 4’tü. 31 Mart 2024 yerel seçiminde ise il düzeyinde kadın belediye başkanı sayısı 11’e çıktı. Gaziantep’te Fatma Şahin, Aydın’da Özlem Çerçioğlu, Tekirdağ’da Can Yüceer, Eskişehir’de Ayşe Ünlüce, Ayşe Serra Bucak Diyarbakır’da büyükşehir belediye başkanlığına seçildi. Böylece 30 büyükşehirden 5’inin belediye başkanlığını kadınlar üstlendi. Ağrı, Afyonkarahisar, Batman, Bilecik, Edirne ve Siirt’te de kadın belediye başkanları seçimi kazandı. (Kadın başkan sayısı üçe katlandı, Oksijen, Seçim Özel, S-11 Nisan 2024).

 Seçilen Kadın Başkanlarımızı kutluyor, Onların seçme seçilme haklarını elde ediş sürecini anımsatmak istiyoruz:

Atatürk kadınların hukuk alanında kazanımlarına önem veriyordu. Bu konuda önemli bir adımı 1930 yılında attı. Cumhuriyet’in devlet ricalini kadının siyasal hakları konusunda bilgilendirmek için düzenlediği toplantıda, Atatürk manevi kızı Afet Hanım’a “Türk kadınının intihap hakkına dair mühim bir konferans” başlıklı konuşmasını yaptıracaktı. Meclis Başkanı Kâzım Özalp, hükümet reisi İsmet Paşa, vekiller ve mebuslar bilfiil bu konuşmaya davet edilmişlerdi. Gazi’nin reformlar konusunda sık kullandığı bir yöntem, kamuoyunu hazırlamaya yönelik girişimini şu ya da bu kişi aracılığıyla kitlelere ulaştırmak veya sınamaktı. Atatürk, devlet yönetiminin bu toplantıda bilfiil bulunmasını sağlayarak, görüşlerini Afet Hanım aracılığıyla siyasi çevrelere ve Meclis’e telkin etmişti. Afet Hanım’ın konuşması Türkiye’de kadınların seçme seçilme haklarını elde ediş sürecini başlatan ilk adım oldu. (Zafer Toprak, Atatürk, Haziran 2020).

Prof. Dr. Afet İnan Kadınların Seçme ve Seçilme hakkı konusunda ilk adımı şöyle anlatmaktadır:

Yurt bilgisi derslerimi veriyordum. Okullarda kız ve erkek öğrenciler beraber okuyorlardı. O tarihte yürürlükte olan yasalarımızda kadınlara seçme ve seçilme hakkı tanınmış değildi.

Musiki muallim Mektebi’nde bir ders uygulaması olarak, bütün ders verdiğim sınıflarda Belediye Yasasına göre seçim denemesi yaptırdım. Öğrenciler heyecanla bu işte çalıştılar, oy kutuları hazırladılar. Yapılan oylamada belediye başkanı olarak bir kız arkadaşlarını seçtiler. Bunun üzerine bir erkek öğrencimin itirazıyla karşılaştım. Diyor ki: “Var olan yasaların bize öğrettiğine göre kadınların oy kullanma hakkı olmadığı gibi, seçilemezler de.” Öğrenci, itirazında haklı idi ama, ben öğretmen olarak şu telkinde bulunmayı uygun gördüm ve “Bu öğrendikleriniz ilerisi için sizlere gerekli olacaktır. Kadınlarımız da yakında oy hakkı kazanacaktır” dedim. Aynı gün Gazi Orman Çiftliği’ndeki Marmara Köşkü’nde Atatürk ve İçişleri Bakanı Şükrü Kaya’ya bu olayı, “Türk kadını olarak oy hakkına sahip olmadığımızdan çok üzülüyorum” diye anlattım.

Atatürk bana bu konuda çalışmamı ve başka ülkelerde bu konunun nasıl çözülmüş olduğunu araştırmamı tavsiye etti. Bu konuda hiç bilgi sahibi değildim, ama öğrencilerimin karşısına bu haklardan yoksun bir öğretmen olarak çıkmak istemiyordum. Atatürk’e “Hiç olmazsa erkek öğrencim kadar bir hak sahibi olmadan o sınıfa ders vermeyeceğim” dedim.

Bu sırada İçişleri Bakanı Şükrü Kaya, TBMM’de görüşülmekte olan Belediye Yasasında bu işin ele alınabileceğini ifade etti. 

Atatürk, birden, “Başvekille konuşuruz, fakat bu mesele de hazırlıklı olmak ve münakaşa etmek lazımdır” dedi. Kendisi o akşam Çankaya Köşkü’ne devlet adamlarından, Hukuk Mektebi hocalarından ve bu konuda konuşabilecek kimseleri davet ettirdi. Konu tartışılmaya başlandı. Ben heyecanlı idim, o günden sonra birçok kitap okumaya başladım. 

20 Mart 1929 tarihinde Başvekil İsmet (İnönü) hükümet teklifi olarak TBMM’ye yolladığı Belediye Kanunu layihasında kadınlara oy verme konusu önerilmemişti. Fakat tam bir yıl sonra 20 Mart 1930’da, bu yasanın görüşülmesi için Meclis’te ivedilik kararı alınıyor, 22-31 Mart 1930 günleri bu yasa üzerinde yapılan tartışma ve görüşmeler sonunda 3 Nisan 1930 Perşembe günü 164 maddeli Belediye Yasası, kadınlara da belediye seçimlerinde hak vererek kabul edilmiş oluyor. (Prof. Dr. Afet İnan, Yayına Hazırlayan: Arı İnan, Dördüncü Basım Mayıs 2017, Remzi Kitabevi).