Parti İçi Demokrasi İçin Anti-Blok İnisiyatifi, Cumhuriyet Halk Partisinin il ve ilçe kongrelerinde blok listelerle seçim yapılmasına karşı düşünülen bir harekettir.
Amacı,
1- çarşaf liste uygulamasını öne çıkarmak;
2- blok liste dayatmasına karşı, tüzük ve yönetmeliklerde yer alan, “bireysel” adaylık kavramını duyurmak
3- kongre seçimlerinde nisbi temsil, orantılı blok seçeneğini tanıtmak;
4- kongrelerde bütün parti üyelerinin isteğini tam yansıtacak seçim ve sayım yöntemlerini araştırıp tartışmaya açmaktır.
Anti-Blok İnisiyatifinin çalışma biçimi, konuyu mümkün olduğu kadar çok üyeye ve parti yöneticisine, her türlü medya aracılığıyla duyurmak ve kongrelerde kişisel inisiyatif alarak çıkışlar yapmak şeklinde olacaktır.
Bu çalışmada, parti içi demokrasiyi gönülden isteyen arkadaşların rol almasını bekliyorum.
Facebook sayfamız: https://www.facebook.com/groups/509483221156353
Durum
Cumhuriyet Halk Partisi tüzüğünde “il ve ilçe kongre seçimlerinde kural, çarşaf listedir” diye yazıyor. Ama, kongrelerde hep blok liste tercih ediliyor. Başkan adayları, yönetim kurulu aday listelerini genellikle arkadaşlarının, yakın tanıdıklarının, hatta akrabalarının isimlerini yazarak oluşturuyor. Delegeler, bütün isimleri tanımasalar bile, gidip bu hazır listeleri sandığa atarak seçim (!) yapmış oluyor.
Delege listeleri de başkan adayları tarafından hazırlandığı için, delege çoğunluğu sağlandığında, sonucu belli, sönük bir kongre ortaya çıkıyor.
Delege listelerinin hazırlanmasında “Ben seni delege adayı yazayım, sen kongrede beni seç” yaklaşımı devam edip gidiyor.
Sorun
Bir iki kişinin seçtiği isimlerle hazırlanan blok listeler partide gerçekten çalışmak isteyen,kendine güvenen, yetenekli üyelerin önünü kapatıyor, yeni yüzlere hiç şans tanımıyor.
Sonucu belli kongreler, sıkı bir disiplinle, çabucak bitirilmek isteniyor.
Tüzük maddeleri yanıltıcı biçimde yorumlanıp duyurularak katılanlara söz verilmiyor.
Sonuçta bazı delegelerin ve onları yönlendirenlerin dışında, parti üyelerinin genelini tatmin eden bir yapı ortaya çıkmıyor.
Bu konuda Temple Universitesi Matematik Profesörü Warren D. Smith’in seçim sistemleri ve seçmen memnuniyeti konusunda yaptığı kapsamlı çalışmayı anmak istiyorum (1).
Araştırmaya göre, tek adaylı; seçmenlere, delegelere bir seçme şansı vermeyen durumlarda, aday bir kraliyet ailesinden gelen bir prens bile olsa, grup memnuniyeti en düşük seviyede oluyor.
Çözüm
Şimdiye kadar katıldığım kongrelerde gördüklerim, hiç bir şekilde “çarşaf” liste yönteminin kabul edilmeyeceği kanaatini uyandırdı.
Anlaşılan “çarşaf liste” ifadesi CHP tüzüğünde bir süs gibi duracak.
Halbuki meslek odaları seçimlerinde çarşaf liste yöntemi başarıyla uygulanıyor.
Meslek odalarında karma yönetim kurulları oluşuyor, üyeler arasında bir bölünme yaşanmıyor.
CHP kongrelerinde çarşaf listeden umudu kestiğimize göre, geriye blok liste uygulamasını biraz daha demokratik yapmanın yollarını aramak kalıyor.
Bu yollardan biri “bireysel” üyelerin blok listeyi delmesi.
Tüzükte ( Madde 42:3) ve kongreler yönetmeliğinde (Madde 29:b), kongre başkanlık kurulunca kesinleştirilen ve seçim kurulunca onaylanan üyelerin, blok listeye dışardan “bireysel” aday olabileceği belirtiliyor.
Delegeler blok listedeki isimleri çizebilir, onların yerine “bireysel” adayların isimlerini yazabilir.
Kolayca uygulanabilecek bir diğer yöntem de “orantılı blok” yaklaşımı.
Orantılı blok kavramı tüzükte geçmediği için yapılamaz deniyor ama adaylar aralarında anlaşırsa bir sorun çıkmayacağını düşünüyorum.
Ayrıca CHP kongrelerinde nisbi temsil önerisini Ercan Karakaş, Ali Topuz, Asaf Savaş Akat gibi yazarlar da kitaplarında dile getiriyorlar.
Başkan seçimi için de, eğer birden çok aday varsa, basit çoğunluk yerine onay (approval voting), 2.tur, değerlendirme (range voting) gibi seçim yöntemleri denenebilir.
Eğer parti içi demokrasiyi gerçekten istiyorsak bilimsel bulguları gözeterek bu tartışmaları yapabilmemiz gerekir.
Sonuç
Cumhuriyet Halk Partisinin her üyesinin, yeteneğine ve çalışkanlığına göre yönetim kademelerinde yer alarak siyaset basamaklarında yükselmeye hakkı vardır.
Blok listelerle bu hakkın engellenmesi, yönetim kurullarının yıllarca belli grupların elinde kalması, eş dost arasında paylaşılması kabul edilemez.
Bu durum birçok üyeyi küstürmekte, çalışma hevesini kırmaktadır.
Kongreye giderken yönetim kurulu adaylığı medya aracılığıyla, il veya ilçedeki bütün üyelere duyurulmalı, belli şartlara sahip, isteyenlerin isimleri çarşaf listelere yazılmalı, kongrede yönetim kurulu üyeleri bu çarşaf listelerden seçilmeli.
Blok liste durumunda “bireysel” adaylık teşvik edilmeli veya orantılı blok yöntemi tartışılmalı.
Delege seçimleri de çarşaf veya orantılı blok yöntemiyle yapılmalı.
(1) W. Poundstone.”Gaming the Vote”. Hill&Wang Yayınevi, New York (2008)
