Bu yazı Prof. Dr. Zeki PALALI tarafından derlenmiş, Mehmet Akif Işın tarafından paylaşılmıştır. *Ayasofya meselesinin gerçek sebebini ve Montrö Antlaşmasıyla ilgili bağlantısını anlatmıyorlar*
Ayasofya İstanbul' un silahlandırılması ve Hitler' den korunması için müze halenine getirildi.
Bu olay o dönemin siyasi bir manevrasıydı;
Lozan Antlaşması ile İstanbul "Silahsız bölge" ilan edilmişti ve İstanbul' da tek bir Türk askeri bulundurulamıyordu.
Türk silahlı gücü İstanbul' da olmadığı için İstanbul tam olarak Türklerin hakimiyetinde değildi.
Bu durum çok tehlikeliydi
Atatürk yeni bir hamle için zamanını bekledi ve nihayet 2. Dünya savaşı başlamadan evvel Hitlerin ve Mussoloni' nin İstanbul' u geçerek Rusya' ya saldırması öngörüsünü sezmişti. (O dehanın şu öngörüsüne bakın ki 2. Dünya savaşında gerçekten Hitler Rusya' ya saldırmıştı.)
Ve Atatürk hamlesini yaptı
İşte şimdi tam zamanı idi.
Yıl 1934. Tamam, Lozan Antlaşmasıyla İstanbul Türklere ait oldu ama Antlaşmaya göre Türk ordusunun İstanbul' da bulunması yasaklanmıştı.
İşte bu konu Atatürk' ün canını sıkıyordu.
İstanbul Türkiye toprağıydı ama Türk ordusunun oraya girmesi yasaktı ve İstanbul korumasız bir haldeydi.
Atatürk, Türk ordusunun İstanbul' a girip tam egemenlik sağlaması için bir antlaşma yapmak istiyordu ki, Almanya' nın Hitler tehdisini çok büyük büyük bir fırsat görerek hamlesini başlattı.
Bu antlaşma ile Lozan Antlaşmasına ilave madde olacaktı.
Bu antlaşmanın adı Montrö Antlaşmasıdır.
Hitler tehdidini 8 yıl önceden farkında olan Atatürk İstanbul' un stratejik önemini Rusya' ya bildirdi ve Ruslar, Hitler' in gelecekteki tehdidine önlem almak için Atatürk'e tam destek verdi.
Aynı zamanda Hitler tehdidinden korkan Avrupa ülkelerinin de ikna edilmesi gerekiyordu. Avrupa devletlerini de bu antlaşmaya çekmek için Ortodoks dinine mensup olan ülkeleri yemlemek gerekiyordu. Çünkü Ayasofya Fatih Sultan Mehmet' in fethinden önce bir ortodoks kilisesiydi. Ve Atatürk büyük oyunu oynadı; Ayasofya' yı müze haline getirterek ortodoks cemaatinin sempatisini kazanıp Ortodoks cemaatinin tam desteğini aldı ve Montrö Antlaşmasını gerçekleştirerek büyük bir başarı sağladı.
İşte o gün İstanbul Türk askerleriyle doldu.
Montrö Antlaşmasıyla İstanbul tam olarak Türklerin eline geçmiştir.
Yani Ayasofya' nın müzeye döndürülmesinin kritik sebebi istanbul' un silahlandırılması için Ortodokslara karşı kurulmuş olan ince bir siyasi oyundur.
- Bu bir fetihtir,
- Bu bir zaferdir,
- Bu aklın gücüdür.
- Möntrö Antlaşması Atatürk' ün en büyük başarılarından sadece biridir.
-Atatürk İstanbul' u feth eden ikinci Fatih' dir.
- İşte İstanbul' un fethi böyle yapılır.
Prof. Dr. Zeki PALALI
