Biyan Erge (Kırım Tatar Türkçesi)
Menim aziz oğlancığım! Sen bizim omürimiz aqqında pek çoq menzumeler eşitkendirsin! Ya denizcilernin ne sebepten kuçlü olğanlarını bilesinmi? Bilmeysin. Aysa, onı da dinle.
Qadim zamanlarda Qara deniznin boylarında senin uzaq ecdatların yaşağanlar. Olar kiyik ayvanlarnı avlağanlar, tarlada çalışqan ve ayvan baqqanlar. Kuzde ise yalıda toplanıp, şen baytamlar keçirgenler, balaban ateş yanında oyun töşegenler, yırlağanlar ve oq atışqanlar.
Kimnin oqı qayda tüşse, demek şu zenaatnı seçecek. Eger yigit avcı olmaq istese, oqnı orman betke yollağan, çobanlıqnı arzu etken soyu ise yaylağa, ziraatçılıqnı begengen yigit oqnı tarlağa atqan. Deniz ukümdarı insanlarnın eglencelerine baqıp kulümsiregen: ''İnsanlar oz qudretlerinen ne qadar maqtansalar da, daa iç biri denizge oq atıp olamadı. Menden qorqalar!'' - degen.
Ya qorqmayıp ne yapsınlar?! Nice - nice gemilerni ve insanlarnı batırdı bu zalım! Deniz padişası pek deşetli. Kozleri tüssüz, ozü yeşilli - mavılı, saqalı da deniz otundan.
Amma kunlernin birinde batırlar meydanğa çıqtılar! Yaylarını çekip, oqlarını denizge yağdırdılar.
Bu ciddiy işni erte sınap başlamadınızmı? - deyler deniz padişasının sert tabiatını bilgen analar.
Erte, ebet de, pek erte, - hırıldadı deniz ukümdarı, yigitlernin bu areketinden abdırağan ve olarnı suvğa yaqınlaştırmamaq içün üstlerine balaban bir taşnı bıraqtı.
Lakin analar oz kuçlerini oğullarına berip yetiştirgen ediler. Şunın içün de yiğitler bükülmediler, keri çekilmediler. Olar qavıy turdılar, amma analarnın da endi kuçü qalmadı.
Aydı, devamında da dinle! Yigitler qudretli dalğanın ucumlerinden qorqmayıp, ep ilerilegenlerini korgen deniz padişası kuldi ve qadınlarğa açuv ile qıçırdı:
Barsın, deyik, sizin oğullarınız yalıda menden qorqmasınlar, lakin qıyıqlarnen denizge tüşken son men olarnın ellerinden küreklerini çekip alırım, yelkenlerini çıl - parça yırtarım, ozlerini ise bütün barlıqları ile suvğa batırırım.
Qadınlar qasevetke daldılar: ebet, qocaman deniz padişası kerçekten de oğullarını suvğa boğa bile. Olarnın endi çoqları bu ukümdarnın yapqan fena işleri neticesinde tul qaldılar.
Olar ne yapmaqnı tüşünip turğanda deniznin tübünden ukümdarnın qızları peyda oldılar. Qızlar da babaları kibi çirkin, beşaret, açuvlı ediler.
Ey, qadınlar! - muracat ettiler olar qadınlarğa. - Guzelliginizni bizge beriniz, bunın içün biz sizlerge deniznin en tübünde, en qaviy otlar alıp, oğullarınızğa olardan damarlar azırlarmız. Son olar da babamız kibi kuçlü ve qaviy olurlar.
Qadınlar olarnın aytqanlarına razı olalar, deniz padişasının qızlarına oz dülberliklerini bağışlaylar.
Sen, oğlum, eger bir de bir çirkin qadınnı rastketirsen, ondan yüzünni çevirme, bil ki, o oz dülberligini oğlu içün bağışlağandır.
Suv padişası oz qızlarının yaptıqlarından haberdar olıp, pek afaqanlana. Açuvından közlerini patlaqlata. Qızlarını denizden çıqarıp ata ve olarnı çağalalarğa çevire.
Oğlum, sen çağalalarnın deniz üstünde aylana berip, ağlağanlarını kordinmi? Olar deniz padişanın qızlarıdır. Evlerine qaytmağa isteyler, zalım baba qabul etmey. Amma denizciler çağalalarnı seveler, çünki olarda oz analarının dülberligini koreler.
Şundan son yiğitler kene ellerinde ve omuzlarında kuç - quvet sezip, denizge çıqalar. Çıqqanlarınen ğayıp olalar. Analar bekleyler - bekleyler, lakin yelkenler iç bir yerde korünmeyler.
Olarnın yerine oglerinde deniz padişası peyda olıp, şaqıldap kule. Em oyle kule ki, dalğalar qat - qat yükseleler.
Batırlarınıznı endi koralmazsınız. Olarğa denizde yol yoq! - dep kene kule deniz padişası.
Kozlerimiznin nurları yıldızlarğa keçsin, olar parıldasınlar, olarnın yarığında oğullarımız evge yolnı tapıp olsunlar! - dep yetiştireler qadınlar. Kokte yıldızlar parıldaylar. Yigitler şu yıldızlarğa baqıp, evlerine qaytmağa yol tapalar.
İşte şunın içün, oğlanım, denizciler böyle kuçlü ve yenilmezler, çünki analar olarğa böyle hasiyetler bağışladılar.
