Önerge, 2024 yılı buğday alım fiyatlarındaki artış oranının çiftçileri memnun etmediği ve maliyet artışlarının yeterince yansıtılmadığı iddialarını içeriyor.
Önergeye göre, Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) tarafından açıklanan 2024 yılı buğday alım fiyatları, beklenenin aksine, ekmeklik buğdayda yüzde 12, makarnalık buğdayda yüzde 11 ve arpada yüzde 3,6 oranında artış gösterdi. Buna karşın, çiftçi örgütleri maliyet artışının yüzde 67 olduğunu belirtirken, Bakanlık ise yüzde 11 olduğunu savunuyor.
Milletvekili Hamşıoğlu, Bakanlığın buğday alım fiyatlarını hangi parametrelere göre belirlediği, maliyet oluşumunu ne oranda etkilediği, enflasyonun altında açıklanmasının nedenleri, TMO'nun fiyat belirlemesinde enflasyonla mücadele etkisinin olup olmadığı, gelecek yıllarda tahıl arz güvenliğinin nasıl sağlanacağı ve çiftçi mağduriyetinin giderilmesine yönelik çalışmaların içeriği gibi konularda Bakan Yumaklı'dan yazılı yanıt talep etti.
Soru önergesinin, Türkiye'nin önemli tarımsal üretim bölgelerinden biri olan Tekirdağ'dan gelmesi ve buğday maliyetlerindeki dramatik artışın çiftçileri derinden etkilemesi, konunun Bakanlık açısından da önemli olduğunu gösteriyor.
SORU ÖNERGESİ TAM METNİ
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞI’NA
Aşağıdaki sorularımın Tarım ve Orman Bakanı Sayın İbrahim YUMAKLI tarafından yazılı olarak cevaplandırılmasını arz ederim. 26.06.2024
Selcan TAŞÇI HAMŞIOĞLU
Tekirdağ Milletvekili
Türkiye’nin 2024 yılında yaklaşık 21 milyon ton buğday hasadı yapması bekleniyor. Milyonlarca çiftçi Toprak Mahsulleri Ofisi’nden iyimser tahminlere göre kilo başına 15 lira alım fiyatı açıklamasını beklerken, 12 liradan aşağı kurtarmaz fikri ağır basıyordu. Ancak beklenenin aksine TMO makarnalık buğday fiyatını kilo başına 10 lira, ekmeklik buğday fiyatını 9.25 lira, arpa fiyatını ise 7.25 lira olarak açıkladı. Böylece ekmeklik buğdayda geçen yıla göre sadece yüzde 12, makarnalık buğdayda yüzde 11 ve arpada ise yüzde 3,6 oranında bir artış yapıldı.
Çiftçi Kayıt Sistemi’nde yer alan çiftçilere ton başına 1.750 lira prim desteği yapıldığı düşünüldüğünde ekmeklik buğday için desteklemeyle birlikte kilogram başına aslında 11 lira ödenmiş olacağı görüldü.
Türkiye Ziraat Odaları Birliği 1 kilogram buğdayın bu yıl çiftçiye maliyetinin 10.87 lira olduğunu açıklamıştı. Hilvan Ziraat Odası’nın yaptığı bir çalışmaya göre ise buğday üretiminin maliyeti kilo başına sulu alanda 10.642 lira, kuru yani kıraç tarımda ise 10.622 lira olduğu tespit edilmişti. Bakanlığın hesaplamalarına göre ise buğdayın üretim maliyeti kilogram başına 7.88 lira olduğu belirtildi.
Yine Türkiye Ziraat Odaları Birliği’nin aynı çalışmasına göre, buğdayın çiftçiye maliyeti geçen yıla kıyasla yüzde 67 oranında arttığı tespit edilmişti. TMO ise maliyet artışını yalnızca yüzde 11 oranında olduğunu öne sürmüştü.
Özetle tarım sektöründe enflasyon ve kur kaynaklı olarak gerçekleşen maliyet artışını rasyonel piyasa gerçeklerinin oldukça uzağında tespit edilmesi, hem desteklemeli hem de yalın haliyle açıklanan, buğday alım fiyatlarının çiftçilerde hayal kırıklığına neden olduğu anlaşıldı.
Bu bilgilerin ışığında;
1- Bakanlığınız buğday alım fiyatlarını hangi parametrelere göre hesaplamıştır?
2- Bakanlığınızın tespit ettiği parametreler, buğday maliyet oluşumunu hangi oranlarda etkilemektedir?
3- Bakanlığınızın buğday alım fiyatlarını TÜİK’in resmi enflasyonunun altında açıklamasının nedenleri nelerdir?
4- Toprak Mahsulleri Ofisi tarafından buğday alım fiyatları belirlenirken enflasyonla mücadele programı ekili olmuş mudur?
5- Bakanlığınız tahıl gibi stratejik bir üründe gelecek yıldan itibaren arz güvenliğini hangi politikalarla sağlamayı planlamaktadır?
6- Bakanlığınız çiftçimizin mağduriyetini gidermek adına çalışma yapmakta mıdır, böyle bir çalışmanız varsa içeriği nedir?