Papaz' ın o mektubu tüm eğitim kurumlarının kapısına gümüş çerçeveli olarak asılmalı, her sınavda öğrencilere buna dair sorular sorulmalıdır.

Fener Patriği V. Gregorius, Rus Çarı II. Alexander'a bir mektup yazmıştı. Osmanlı hükümetinin eline geçen o mektup Patrik' in idamına sebep oldu. (22 Nisan 1821). Papaz, Türkleri yenmenin formüllerini tek tek Rus Çarına bildiriyor. "Osmanlı Araplaştı" diyen beyinler için Padişah 2. Mahmud' un bu tasarrufu bilmem nasıl bir etki yapar? Birlikte okuyalım: "Türkleri maddeten ezmek ve yıkmak mümkün değildir. Çünkü Türkler çok sabırlı ve mukavemetli insanlardır. Gayet mağrurdurlar ve izzet-i nefis sahibidir. Bu hasletleri de DİNLERİNE bağlılıklarından, kadere rıza göstermelerinden ananelerinin kuvvetinden, padişahlarına, kumandanlarına, büyüklerine olan itaatlerinden gelmektedir. Türkler zekidirler ve kendilerini müspet yolda sevk ve idare edecek reislere sahip oldukları müddetçe de çalışkandırlar. Gayet kanaatkardırlar. Onların bütün meziyetleri, hatta kahramanlık ve şecaat duyguları da ananelerine olan bağlılıklarından, ahlaklarının salabetinden gelmektedir. Bu nedenle; Türklerde evvela itaat duygusunu kırmak ve manevi bağlarını yok etmek, dini metanetlerini zaafa uğratmak icap eder. Bunun da en kısa yolu, milli ve manevi ananelerine uymayan harici fikirler ve davranışlara onları alıştırmaktır." Maneviyatları sarsıldığı gün, Türkleri zafere götüren asıl kudretleri sarsılacak ve maddi vasıtaların üstünlüğü ile yıkmak mümkün olabilecektir. Bu sebeple Osmanlı Devleti'ni tasfiye için mücerret olarak harp meydanındaki zaferler kafi değildir ve hatta sadece bu yolda yürümek, Türklerin haysiyet ve vakarını tahrik edeceğinden, hakikatlere nüfuz edebilmelerine sebep olabilir. Yapılacak olan Türklere hissettirilmeden bünyelerindeki bu tahribi tamamlamaktır. Maneviyatları sarsıldığı gün, Türkleri zafere götüren asıl kudretleri sarsılacak ve maddi vasıtaların üstünlüğü ile yıkmak mümkün olabilecektir. " Evet, yazılanlar bunlar. Kendi milli davası için kellesini veren Papaz Efendi aslında teşhisi doğru koymuş ilerleyen yıllar içinde Türklerin bünyelerinde bu tahribatların bir bir gerçekleştiği görülmüş ve görülmeye de devam etmektedir. Bunu nereden anlıyoruz? İslam düşmanı, Osmanlı düşmanı, kendi milli tarihine düşman bir jenarasyonun yetişmesinden! Papazın "Türkler" demesine karşılık bugün, "Osmanlı Türk değildi" diyenler arasındaki bu büyük çelişkiyi nereye koyacağız? Fener Rum Patrikhanesinin Orta Kapısında 200 yıl evvel gerçekleşen o idam bugüne ışık tutmaktadır. Kapının iki asırdır neden açılmadığını ben yazmayacağım; lütfen siz öğrenin.