Yalnızca Allah'a mahsus olan zati sıfatları 6 olup bu sıfatlarından hiç biri yarattıklarında yoktur.
Subuti sıfatlarının sayısı 8 olup cüz' i miktarda kullarında bulunur.
Allah'ın Zati Sıfatları
1- Vücud: Zati sıfatların ilki olan Vücud, Arapçada varlık anlamına gelir. Allah'ın varlık nedeni yine kendisidir. Onun yokluğu hiçbir şekilde düşünülmez. Her şeye gücü yeten yüce Allah'ın varlığının bir başlangıcı yoktur.
2- Kıdem: Allah'ın bir başlangıcı yoktur. O ezelidir. Onun varlığı dünyadaki zaman ölçütlerine göre düşünmemeli, tüm zamanlardan münezzeh olduğunu bilmelidir.
3- Beka: Her şeyi yoktan var eden Allah'ın bir başlangıcı olmadığı gibi bir sonu da yoktur. Kasas Suresinin 88. ayetinde Allah'ın zatından başka her şeyin helak olacağı bildirilir.
4- Vahdaniyet: Tevhit inancı, dinimizin en temel itikatlarından biridir. Allah birdir ve tektir. Ondan başka ilah yoktur. O, bütündür.
5- Muhalefet - un Lil Havadis: Allah, sonradan yaratılmış olan hiçbir varlığa benzemez. Onun tecellisi sıfatları ile birlikte tüm kainata dağılmıştır. Mümin kullar Allah'ı sadece bir varlık olarak düşünür ve O'nu hiçbir şeye benzetemez.
6- Kıyam-bi - nefsihi: Allah, Ezel-i Mutlak'tır. Hiçbir şey ona denk ve eşit değildir. Bu nedenle var olması için başka hiçbir varlığa ihtiyaç duymaz.
----------
Allah'ın Subuti Sıfatları : Allah' ın bu sıfatları külli yani tamdır; eksiklik, noksanlık, acziyet içermez. Bu sıfatlarından cüz'i (az) miktarda kullarına verilmiştir.
----------
1- İlim: Onun ilmi her şeyi kuşatmıştır. Bu nedenle O İlm-i Ezelidir. Kainattaki her şey onun bilgisiyle ve izniyle geçekleşir. İnsanoğlunda da ilim vardır fakat Allah gibi külli bir ilme hiç zaman sahip olamaz.
2- Hayat: Hayat sıfatı ile Hay ismi aynı anlama gelir. Allah, tüm zaaflardan münezzehtir. O her zaman diridir. Onda hiçbir zaman uyku ve yorgunluk hasıl olmaz. İnsanoğlunda da hayat vardır fakat Allah gibi başı ve sonu olmayan bir hayat sahibi değildir.
3- Semi: (işitir) Allah, yeryüzünde olup biten her şeyi duyar. En gizli fısıldaşmaları ve kulunun içinden geçirdiği şeyleri de işitir. İnsanoğlunda da işitme duyusu vardır fakat Allah gibi tam bir işitme gücüne sahip değildir.
4- Basar: (Görür) O münkir ve münafıkların gizli gizli işlediği tüm günahları da görür. O aynı zamanda Rahman ve Rahimdir. Kulunu hem dünyada hem de ahirette gözetir. İnsanoğlunda da görme duyusu vardır fakat Allah gibi evrende öteki alem dahil her şeyi göremez.
5- İrade: Allah bir şeyin gerçekleşmesini istediğinde ''Ol'' der ve ''Olur'' İnsanoğlunda da belirli bir miktarda irade vardır fakat Allah gibi bir bütünlük arz eden külli bir irade yoktur.
6- Kudret: Allah, muktedirdir. Onun kudreti karşısında her şey fani ve güçsüzdür. İnsanoğlunda da kudret güç vardır fakat Allah gibi bir güce, kudrete sahip olamaz.
7- Kelam: Harfleri ve kelimeleri yaratan Allah, kuluyla ve peygamberleriyle sözsüz, işaretsiz konuşabilir. İnsanoğlunda da kelam va fakat Allah gibi kelam ilmine sahip değildir.
8- Tekvin: Allah, kainattaki her şeyi bir ölçüye göre ve birbirleriyle uyumlu bir şekilde yaratmıştır. İnsanoğlunda da cüz' i anlamda tekvin vardır fakat Allah gibi külli bir tekvin sahibi hiç zaman olamaz.
Kaynak: Diyanet
NOT: Sosyal medyada yer alan tartışmalara yardımcı olmak maksadıyla bu yazıyı kaleme aldım.