Başarının % 1’i ilham, % 99’u terdir.

Uçak seyahatleri sırasında en çok tüketilen alkolsüz içecek, domates suyu imiş. Uçak kabinindeki düşük basınç ve uğultu, tat alma duyusunu etkiliyor, domates suyu, yerde olduğundan, çok daha lezzetli geliyormuş. Bu etki deneylerle kanıtlanmış. BİZ DE DENEDİK! Sıcak yaz günlerinde ter ile vücuttan tuz atımı artar. Mevsimi olduğu için, domates ucuzdur. Hafif tuzlu taze domates suyu, yaz için ideal bir içecektir Bu düşünceyle, çalıştığım hastanenin kantinini işleten arkadaşımı, içecek menüsüne domates suyu eklemesi için ikna ettim. Bir gün, blenderde çektiğimiz domates suyunu, doktorlara ve personele tattırdık. Hiç beğenen çıkmadı. Vazgeçtik. Oysa, menüde naneli, zencefilli, hatta sarımsaklı domates suyu çeşitleri bulunuyordu. Taze domates suyu, yıllar önce, Akdeniz Üniversitesi'nde de gündeme gelmişti. ÜNİVERSİTELİ İŞSİZLER 1999-2001 yıllarında Akdeniz Üniversitesi Kimya Bölümünde dışarıdan ücretli okutman olarak çalıştım. Hastanedeki işimin yanında, haftada iki yarım gün üniversiteye gelmeyi çok seviyordum. Öğrencilerle konuşmalarda, en büyük endişelerinin, mezun olduktan sonra iş bulma olduğu anlaşılıyordu. O zamanlar www.kariyer.net , Linkedin gibi iş bulmaya yardımcı siteler olmadığı gibi, internet de bugünkü kadar yaygın değildi. İş konusunda bir şeyler yapma düşüncesiyle, derslerin kalan zamanlarında, başvuru mektubu ve özgeçmiş yazma yöntemleri üzerinde çalışmaya başladık. Rol oynayarak işverenle görüşme senaryoları canlandırdık. "Kimya" konulu gazete ilanlarını toplayarak, iş piyasasını analiz ettik. En çok ilaç firmalarının eleman aradığını görünce, bir sonraki yarıyılda seçmeli ders olarak "Farmakoloji" konması için, Fen Fakültesi Dekanlığına dilekçe verdik. Teklifimiz kabul edildi. Kimya öğrencilerine uygun, pratik bir ders planladık. Final sınavında, bonus olarak, bir ilaç firmasının ilanına başvuru mektubu yazma sorusunu eklemiştim. Öğrencilerin yaşamına en çok dokunduğumu hissettiğim günlerdi. Bu arada, onlara, girişimci olup kendi işlerini kurma seçeneğini de düşünmelerini söylüyordum. . GİRİŞİMCİLİK Girişimcilik konusunda öğrencilere yardımcı olmak için, benim de hazırlanmam gerektiğini farkettim. "İş Fikirleri" dergisini ve ilgili kitapları almaya başladım. KOSGEB'in girişimcilik kursuna katıldım. M.J. Gelb'in yeni çıkan "Leonardo Da Vinci Gibi Düşünmek" kitabını öğrencilere okuma ödevi olarak verdim. Taze domates suyu, ortaya attığım girişim fikirlerinden biriydi. O yıllarda çıkan plastik Portakal büfeleri gibi Domates büfeleri de olabilir diye düşündük. Taze domates suyu ile ilgili biraz araştırma yapmak, geliştirmek gerekiyordu, yani kimyacılara göre bir işti (*). Üniversitede "Kariyer Kulübü", "Öğrenci Kooperatifi" kurma gibi teşebbüslerimiz oldu. Dersler dışında da birkaç toplantı yaptık. Ne yazık ki devam edemedik. Fakülte Sekreteri ne sandıysa, kooperatif olayından hoşlanmamış. Aramızda tatsız bir görüşme geçti. Görüşmeden birkaç gün sonra, telefonla, ikinci dönem derslerime son verildiği bildirildi. "SINIRIMIZ GÖKYÜZÜ !" Huylu huyundan vazgeçmez. 2005'te ABD'de Culver Akademisi'nde girişimcilikle ilgili CİEL Kulübünü kurdum. CİEL, İngilizce, Yaratıcılık, İnovasyon, Girişimcilik, ve Liderlik kelimelerinin baş harflerinden oluşan bir kısaltma: Creativity, İnnovation, Entrepreneurship, Leadership. Dikkat ederseniz, bu kısaltma bütün olayı özetliyor: Bir sorun farkedilir, yaratıcı bir çözüm bulunur, çözüm yararlı bir ürüne dönüşür, ürün çıkarmak girişime yol açar, girişimin başarılı yürümesi için iyi liderlik gerekir. CİEL Fransızca gökyüzü anlamına geldiği için, kulübün mottosu "Sınırımız Gökyüzü!" idi. Tekirdağ sanayi çarşısında yaptırdığım eliptik pedallı bisiklet, kulübün sembolü oldu. Haftada bir üyelerle toplanıp projeler üzerinde çalışıyor, "Altı Şapkalı Düşünme Tekniği" gibi kaynakları tartışıyor, "Fen Olimpiyatı"na hazırlanıyorduk. Kulüp başkanı olan Taiwan'lı öğrencim K.Chen, şimdi başarılı bir patent avukatı. HAFTANIN KİTABI Bu hafta yazı konusu için kurada çıkan kitap girişimcilikle ilgili: Verimli Yeri Bulmak / Finding Fertile Ground. Yazarı Dr. Scott A. Shane, Ekonomi ve Girişimcilik profesörü. Yeni bir iş fikrini oluşturmaya ve tartmaya yardımcı yaklaşımlar anlatılan kitapta, her bölümün sonunda, "kendinize soracağınız sorular" başlığı altında, iş fikrinizi didik didik edecek, sorular var. Kitap Türkçe'ye çevrilmemiş, ilgilenenler İngilizce özetini https://www.studeersnel.nl/nl/u/78402 linkinde görebilir. Bu köşe yazısında kitap hakkında doyurucu bir bilgi vermek güç, onun yerine kitabın çağrıştırdığı anılarımı anlattım. Girişimcilik üzerine Türkçe kaynaklar arasında Chris Guillebeau'nun, Pegasus Yayınlarından çıkan, "100 Dolarlık Başlangıç" kitabını önerebilirim. Girişimcilik kursları çoğunlukla "İş planı nasıl yapılır?" konusuna yoğunlaşıyorlar. Guillebeau, yaratıcı düşünmenin öne çıktığı, mikro-girişim örnekleri veriyor. Herkese Bilim Teknoloji dergisinin 17 Temmuz 2020 tarihli sayısında tercümesi verilen, "inovasyon çarkı" da (10 Types of Innovation: The Art of Discovering a Breakthrough Product), hayal kurmanıza yardımcı olabilir. *** "Başarının % 1'i ilham, % 99'u terdir" Edison (*) BİRAZ KİMYA Taze sıkılan domateste su ve katı madde kısmı hemen ayrılır. Bunun nedeni domates parçalandığında açığa çıkan bazı enzimlerdir. Bu enzimler suya kıvam verecek olan pektini parçalar. Fabrikalarda domates kısa bir süre ısıtıldıktan sonra işlenir. Isıtma enzimleri etkisiz hale getirdiği için, kutuda gelen domates suyu, o hoş kıvamını korur. Taze hazırlanan domates suyuna ksantan zamkı gibi zararsız bazı kıvam arttırıcı maddeler ilave ederek çökme önlenebilir. Biraz tuz ve umami duyusunu uyaran monosodyum glutamat ilavesiyle lezzetli bir içki hazırlamak mümkün.